CIA và Chiến Dịch Phá Hoại Lô Đường Cuba: Bí Mật Đằng Sau Những Tài Liệu Vừa Được Giải Mật

Mùa thu năm 1962, một sự kiện ít được công chúng biết đến đã diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Cuba. Đó là chiến dịch phá hoại lô đường Cuba do CIA thực hiện. Mới đây, hơn 2.000 tài liệu từ “Kho lưu trữ Kennedy” vừa được công bố đã tiết lộ những bí mật chưa từng biết về chiến dịch này. Đây là câu chuyện thú vị và đầy kịch tính về những toan tính chính trị trong giai đoạn Chiến tranh Lạnh.

Cuộc Cách Mạng Cuba và Phản Ứng của Mỹ

Năm 1959, Fidel Castro lãnh đạo cuộc cách mạng thành công tại Cuba, lật đổ chế độ độc tài Fulgencio Batista vốn thân Mỹ. Việc quốc hữu hóa các tài sản thuộc sở hữu người Mỹ, đặc biệt trong ngành công nghiệp đường, đã gây ra làn sóng lo ngại tại Washington.

Chính phủ Mỹ, lo ngại ảnh hưởng của Liên Xô tại Tây Bán Cầu, đã lên kế hoạch phản công. Tại Florida, một cộng đồng lớn người Cuba lưu vong đã tổ chức hoạt động chống đối lại Fidel Castro, dưới sự hỗ trợ của CIA. Một phần trong kế hoạch là phá hoại ngành công nghiệp đường của Cuba, nguồn thu ngoại tệ quan trọng đối với quốc đảo này.

Tháng 8/1962, tàu Streatham Hill chở 7.000 tấn đường Cuba tới Liên Xô bị mắc cạn tại Puerto Rico. Trong bối cảnh Mỹ thực hiện lệnh cấm vận, việc xử lý lô hàng này trở thành một nhiệm vụ được giao cho CIA. Câu chuyện xảy ra khi CIA quyết định trộn hóa chất làm đường có vị đắng vào 800 bao đường trong hơn 14.000 bao hàng tại cảng San Juan.

Đánh Giá Và Hậu Quả

Theo CIA, việc này nhằm gây thiệt hại kinh tế cho Liên Xô và làm suy giảm lòng tin của họ vào chất lượng sản phẩm của Cuba. Con số thiệt hại ước tính lên tới 350.000 – 400.000 USD, tương đương với khoảng 4 triệu USD theo thời giá năm 2025.

Tuy nhiên, sự việc không diễn ra như dự tính. Thay vì được coi là thành công, chiến dịch bị phát hiện và gây ra một làn sóng phản đối mạnh mẽ từ nhiều phía. Tổng thống John F. Kennedy sau khi nhận được báo cáo đã nổi giận với CIA. Ông lo ngại rằng hành động này có thể tạo tiền lệ nguy hiểm, khiến Liên Xô có lý do để tiến hành các chiến dịch tương tự chống lại Mỹ.

Liên Xô, sau khi phát hiện dấu hiệu bất thường, đã gửi công hàm phản đối tới Mỹ, đồng thời sử dụng truyền thông để tố cáo hành động “hải tặc” này. Tờ Sự Thật của Liên Xô đã đăng tải bài viết phê phán Mỹ và đưa ra các cáo buộc nặng nề về việc chiếm đoạt lô hàng.

Trong bối cảnh chiến tranh tâm lý và các cuộc đối đầu căng thẳng khác, sự kiện này đã làm tăng thêm áp lực cho cả chính quyền Kennedy và cộng đồng quốc tế. Kennedy, trong một động thái táo bạo, ra lệnh làm mọi cách để ngăn chặn lô đường này tới tay Liên Xô.

Quyết Định Cuối Cùng: Tiêu Hủy Lô Đường

Cuối cùng, sau khi mọi biện pháp ngoại giao và pháp lý không thể dàn xếp êm đẹp, quyết định tiêu hủy lô đường đã được đưa ra. Đích thân điệp viên Bruce Cheever báo cáo với cố vấn an ninh rằng lô đường đã được đổ xuống biển, chấm dứt những rắc rối xung quanh nhưng cũng mở ra những bài học lớn cho CIA và chính phủ Mỹ.

Sự kiện này không chỉ là một câu chuyện gián điệp thú vị mà còn là bài học lớn về sự tương tác giữa chính sách ngoại giao và hoạt động bí mật. Những bài học từ chiến dịch phá hoại lô đường Cuba vẫn còn giá trị đến ngày nay, khi thế giới đang tiếp tục đối mặt với những thách thức mới về an ninh và chính trị.

Nhìn lại, chiến dịch phá hoại lô đường Cuba đã trở thành một trong những sự kiện tiêu biểu cho thời kỳ Chiến tranh Lạnh, nơi gián điệp và các hoạt động bí mật đóng vai trò quan trọng. Bài học từ sự kiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá cẩn thận các hệ quả của hành động chính trị và quân sự trong bối cảnh quốc tế phức tạp. Vết thương từ những hành động như vậy có thể dễ dàng sâu sắc hơn những gì các nhà hoạch định chính sách ban đầu tưởng tượng.

Với việc giải mật các tài liệu từ kho lưu trữ Kennedy, công chúng được tiếp cận với nhiều thông tin hơn về các hoạt động gián điệp trong quá khứ. Điều này không chỉ giúp hiểu rõ hơn những động lực quốc tế trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, mà còn phục vụ như một lời nhắc nhở về những hậu quả của việc phá hoại kinh tế và chính trị trên trường quốc tế.

Chiến dịch phá hoại lô đường Cuba đã để lại dấu ấn trong lịch sử không chỉ bởi sự táo bạo và cảnh giác của nó, mà còn bởi nó minh họa cho các mối quan hệ phức tạp và nguy hiểm giữa các quốc gia trong một thế giới chia cắt bởi ý thức hệ.