Xâm Hại Ngai Vàng: Hồi Chuông Bảo Tồn Di Sản Huế?

Huế, ngày 25 tháng 5 năm 2025 – Vụ việc ông Hồ Văn Phương Tâm xâm hại ngai vàng triều Nguyễn, một bảo vật quốc gia tại Đại Nội Huế, đã gây xôn xao dư luận và dấy lên nhiều tranh cãi về trách nhiệm bảo tồn di sản. Vậy, ai sẽ phải chịu trách nhiệm cho hành động này, và mức độ trách nhiệm cụ thể là gì? Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích vụ việc dưới góc độ pháp lý, đồng thời đánh giá thực trạng công tác bảo tồn di sản tại Việt Nam, từ đó đưa ra những khuyến nghị để ngăn chặn những sự cố tương tự trong tương lai.

Ngai Vàng Triều Nguyễn Bị Xâm Hại: Góc Nhìn Pháp Lý Và Mức Án Nào Cho Kẻ Xâm Phạm?

Theo thông tin từ báo Tuổi Trẻ, ông Hồ Văn Phương Tâm đã vượt rào bảo vệ, leo lên ngai vàng và bẻ gãy bệ tỳ tay của bảo vật quốc gia này. Luật sư Võ Công Hạnh (Đoàn luật sư TP Huế) nhận định rằng hành vi này có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Xử Lý Hình Sự Theo Bộ Luật Hình Sự

Căn cứ điểm c khoản 1 Điều 178 Bộ luật Hình sự về Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản, người xâm hại đến bảo vật quốc gia như ngai vàng triều Nguyễn có thể bị xử phạt tù từ 2 đến 7 năm. Mức án cụ thể sẽ phụ thuộc vào mức độ thiệt hại và các yếu tố cấu thành tội phạm khác.

Trách Nhiệm Dân Sự: Bồi Thường Thiệt Hại

Luật sư Trần Minh Hùng cho rằng, ngoài trách nhiệm hình sự hoặc hành chính, người gây ra thiệt hại cho di sản còn phải chịu trách nhiệm dân sự. Căn cứ Điều 584, 589 Bộ luật Dân sự 2015, ông Tâm có thể phải bồi thường toàn bộ thiệt hại vật chất, bao gồm:

• Chi phí phục hồi, tu sửa ngai vàng.
• Chi phí liên quan đến việc trưng bày tạm thời, bảo quản khẩn cấp.
• Bồi thường thiệt hại do ngưng trưng bày (nếu có thể định lượng).
• Các chi phí phát sinh khác liên quan trực tiếp đến hậu quả.

Số tiền bồi thường cụ thể sẽ dựa trên kết quả định giá thiệt hại thực tế và chi phí phục hồi ngai vàng.

Cơ Quan Điều Tra Vào Cuộc

Công an TP Huế đã quyết định tạm giữ hình sự ông Hồ Văn Phương Tâm để điều tra hành vi xâm hại bảo vật quốc gia. Các luật sư cho rằng cơ quan điều tra cần khởi tố vụ án, khởi tố bị can để làm rõ nguyên nhân, mục đích, động cơ, yếu tố sức khỏe tâm thần… của nghi phạm, đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật.

Vụ việc ngai vàng triều Nguyễn bị xâm hại đặt ra câu hỏi về thực trạng công tác bảo tồn di sản tại Việt Nam. Mặc dù Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế đã có những giải pháp an ninh như lắp camera giám sát, có quy chế về công tác của lực lượng bảo vệ, nhưng rõ ràng vẫn còn những “lỗ hổng” để xảy ra sự việc đáng tiếc này.

Quản Lý Lỏng Lẻo Hay Ý Thức Kém?

Một số ý kiến cho rằng công tác quản lý di tích còn lỏng lẻo, tạo điều kiện cho du khách tiếp cận quá gần các hiện vật. Tuy nhiên, cũng có ý kiến nhấn mạnh đến ý thức bảo vệ di sản của một bộ phận du khách còn hạn chế. Sự kết hợp của cả hai yếu tố này đã dẫn đến vụ việc đáng tiếc vừa qua.

Cần Nâng Cao Ý Thức Cộng Đồng Về Bảo Tồn Di Sản

Việc nâng cao ý thức cộng đồng về bảo tồn di sản là vô cùng quan trọng. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về giá trị của di sản văn hóa, lịch sử, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi người dân trong việc bảo vệ và gìn giữ di sản.

Hoàn Thiện Hệ Thống Pháp Luật Về Bảo Tồn Di Sản

Hệ thống pháp luật về bảo tồn di sản cần được hoàn thiện hơn nữa để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Cần có những quy định cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm của các cơ quan quản lý, các tổ chức, cá nhân trong việc bảo vệ di sản.

Tăng Cường Ứng Dụng Khoa Học Công Nghệ Trong Bảo Tồn Di Sản

Ứng dụng khoa học công nghệ trong bảo tồn di sản là một xu hướng tất yếu. Cần đầu tư nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới trong việc bảo vệ, phục hồi, và quản lý di sản.

Vụ việc ngai vàng triều Nguyễn bị xâm hại là một bài học đắt giá, cho thấy tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa, lịch sử. Để ngăn chặn những sự cố tương tự trong tương lai, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả.

Tăng Cường An Ninh Tại Các Di Tích

Cần tăng cường an ninh tại các di tích, đặc biệt là các di tích quan trọng, có giá trị lịch sử, văn hóa cao. Cần bố trí lực lượng bảo vệ chuyên nghiệp, trang bị đầy đủ các phương tiện kỹ thuật hiện đại như camera giám sát, hệ thống báo động…

Xây Dựng Hàng Rào Bảo Vệ Hợp Lý

Việc xây dựng hàng rào bảo vệ là cần thiết để ngăn chặn du khách tiếp cận quá gần các hiện vật. Tuy nhiên, cần thiết kế hàng rào sao cho vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ và không làm ảnh hưởng đến cảnh quan chung của di tích.

Đào Tạo, Bồi Dưỡng Nguồn Nhân Lực

Cần đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác bảo tồn di sản có trình độ chuyên môn cao, có tâm huyết với nghề.

Xây Dựng Cơ Chế Phối Hợp Giữa Các Cơ Quan, Tổ Chức

Cần xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp du lịch trong việc bảo tồn di sản.

Thúc Đẩy Du Lịch Văn Hóa Bền Vững

Du lịch văn hóa là một kênh quan trọng để quảng bá, giới thiệu di sản đến với công chúng. Tuy nhiên, cần phát triển du lịch văn hóa một cách bền vững, đảm bảo không gây ảnh hưởng tiêu cực đến di sản.

Vụ việc xâm hại ngai vàng triều Nguyễn không chỉ là một sự cố đáng tiếc mà còn là lời cảnh tỉnh về ý thức bảo tồn di sản của cộng đồng và trách nhiệm của các cơ quan quản lý. Để bảo vệ những “báu vật” quốc gia này, cần có những biện pháp răn đe mạnh mẽ, đồng thời tăng cường giáo dục, nâng cao ý thức cộng đồng, hướng tới mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa một cách bền vững. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể gìn giữ được những chứng tích lịch sử, văn hóa cho các thế hệ mai sau.